Tytuł projektu
„Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”

Lider:
FUNDACJA ROZWOJU REGIONALNEGO VIRIBUS UNITIS
Polska
Partnerzy:
MATERSKA SKOLA, ZAKLADNI SKOLA A STREDNI SKOLA PRO SLUCHOVE POSTIZENE, VALASSKE MEZIRICI, Republika Czeska
Zespół Szkół Specjalnych dla Niesłyszących i Słabo Słyszących, Tarnów, Polska
Spojena skola Jana Vojtassaka internatna, Levoca, Słowacja
Dr. Torok Bela Ovoda, Altalanos Iskola, Szakiskola, Keszsegfejleszto Iskola, Egyseges Gyogypedagogiai Modszertani Intezmeny es Kollegium, Węgry

Okres realizacji:
01/09/2016 -31/08/2019

Cele:
- Stworzenie 60 konspektów (scenariuszy) lekcji z wykorzystaniem metody WebQuest
- Przetestowanie 60 WQ i sporządzenie raportów z procesu testowania
- Opracowanie wersji ostatecznych 60 WQ
- Szkolenia dla nauczycieli, pedagogów i surgopedagogów pracujących z młodzieżą niesłyszącą
- upowszechnienie rezultatów projektu

Na czym polega metoda WebQuest?

WebQuest to metoda, która uczy samodzielnego poszukiwania wiedzy, rozwija umiejętność pracy w zespole i wyzwala kreatywność. Nie przez przypadek w jej nazwie pojawia się słowo Web, czyli angielski odpowiednik sieci internetowej. Uczniowie szukają potrzebnych informacji przede wszystkim w podanych źródłach internetowych, by następnie wspólnie je opracować i przygotować prezentację.

23 i 24 maja 2019 r. odbyło się ostatnie spotkanie w ramach projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”. W Valašskich Meziříčach zaprezentowane zostały wersje ostateczne 60 WebQuestów, z których od nowego roku szkolnego będą mogli korzystać wszyscy nauczyciele i surdopedagodzy pracujący z młodzieżą z ubytkami słuchu.

Wersje finalne WebQuestów, zgodnie z sugestiami testujących nauczycieli, zostały jeszcze uproszczone. Etap „ugłuchawiania” metody WebQuest dobiegł końca. Z pełną listą tematów WebQuestów, które powstały w ramach projektu, można zapoznać się w tutaj.

Przy okazji warto wspomnieć też o wartości dodanej całego projektu, na którą od samego początku zwracali uwagę partnerzy. Nauczyciele z Polski, Czech i Słowacji podczas spotkań projektowych mogli skonfrontować sposób nauczania i podejście do ucznia. Zwiedzanie obcej szkoły, zwłaszcza w innym kraju, to dla każdego nauczyciela wielka atrakcja. Dlaczego gabinet dyrektora w jednej szkole mieści się na parterze, a nie na I piętrze? Jak to możliwe, że w którymś kraju nie ma lekcji fizyki? Lista zaskoczeń była długa. Dużą sensację wzbudziła też wygodna kanapa w pokoju nauczycielskim w czeskiej szkole, tak inna od twardych krzeseł, do których przyzwyczajeni są nauczyciele. Ciekawym doświadczeniem było też porównanie, na ile poszczególne systemy edukacji są elastyczne i pozwalają na realizację autorskich programów. Wszystko to pootwierało nauczycielom w głowach, że może być inaczej. Te niespieszne, dwudniowe spotkania z czasem na integrację i długie rozmowy zbudowały międzyludzkie zaufanie i zaangażowanie. Bez tego połącznie wiedzy i doświadczeń z trzech krajów nie byłoby po prostu możliwe.

Dziękujemy wszystkim – partnerom, specjalistom zaangażowanym w przygotowanie i testowanie WebQuestów oraz uczniom z Polski, Czech i Słowacji – za entuzjastyczne podejście do projektu!

 Nauczyciele i uczniowie z trzech szkół dla niesłyszących z Polski, Słowacji i Czech spotkali się na 1trójstyku granic polskiej, słowackiej i czeskiej w okolicy miejscowości Jaworzynka koło Wisły. Był to jeden etapów opracowanego wspólnie WebQuestu "Gdzie łączą się granice". Uczniowie podzieleni na trzy grupy przygotowani atrakcyjne wizualnie prace plastyczne, które zostały nagrodzone przez międzynarodowe jury. Wycieczka i praktyczny warsztat był częścią szkolenia dla nauczycieli- jak stosować metodę WQ w codziennej dydaktyce.

Od 15 do 17 maja w Wiśle trwał kurs „Jak z sukcesem napisać WebQuest i wykorzystać go w pracy dydaktycznej”. Zaprosiliśmy na niego ambasadorów sukcesu, czyli 15 nauczycieli z Tarnowa, Lewoczy i Valašskego Meziříčí. Był to ostatni punkt projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”.

Od początku przyświecała nam idea, by w czasie realizacji projektu wytworzyć efekt kuli śnieżnej. Chcieliśmy znaleźć w szkołach nauczycieli, którzy w przyszłości będą w stanie napisać własne WebQuesty. Nazwaliśmy ich ambasadorami sukcesu. Podczas trzydniowego kursu zgłębiali tajniki tworzenia scenariuszy lekcji w oparciu o tę metodę: od doboru tematu, przez wyszukiwanie źródeł, stworzenie instrukcji dla ucznia po przygotowanie kryteriów ewaluacji i przewodnika dla nauczycieli. Na bazie wszechstronnego doświadczenia zdobytego w trakcie pisania i testowania 60 WebQuestów w trzech krajach, mogliśmy wskazać im rozwiązania, które najlepiej się sprawdzają.

Mamy nadzieję, że wyposażeni w takie narzędzia, będą twórczo rozwijać WebQuestową metodę nauczania i że dzięki nim w kolejnych latach zbiór WebQuestów poszerzy się o tematy specyficzne dla danego kraju lub regionu.

19 marca 2019 r. w Nowym Sączu odbyło się seminarium, w którym wzięło udział 60 studentów i nauczycieli pedagogiki specjalnej z miejscowej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej. Wszystko w ramach upowszechniania projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”.

Podobnie jak przed kilku dniami na Słowacji, tak i tu dostęp do informacji z pierwszej ręki od nauczycieli testujących WebQuesty okazał się niesamowitą wartością. Nawet najlepiej zaprezentowana teoria nie ma takiej siły przekonywania jak opowieści praktyka, który całą metodę zna „od kuchni”. Autentyczny entuzjazm nauczycieli, którzy mieli okazję pracować na „ugłuchowionych” WebQuestach ze swoimi podopiecznymi, po raz kolejny okazał się najlepszą rekomendacją.

Bardzo ucieszył nas liczny i aktywny udział studentów, z których już dzisiaj przynajmniej kilkoro zapowiada się na wybitnych surdopedagogów z wielkim sercem.

26 marca 2019 r. w gościnnych progach Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Niesłyszących w Krakowieodbyło się ostatnie z seminariów upowszechniających projekt„Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”.

Wzięło w nim udział 30 nauczycieli ze szkół specjalnych w Przemyślu, Raciborzu i Krakowie. Zaprezentowaliśmy zalety metody WebQuest na podstawie wybranych scenariuszy lekcji, które zostały stworzone w trakcie trwania projektu. Nauczycielki z krakowskiej szkoły na ul. Grochowej, które współpracowały z nami na etapie tworzenia WebQuestów, opowiadały, że wykorzystują już je w swojej pracy dydaktycznej i są bardzo zadowolone z efektów. Dzięki WebQuestom uczniowie bardziej angażują się w zadanie, uczą współpracy i są w stanie dłużej koncentrować się na danym temacie. Co więcej, takie niestandardowe projekty angażują nie tylko uczniów, lecz także ich rodziny i opiekunów, powodując nieraz wiele wzruszeń, jak było choćby w przypadku WebQuesta Moja mała Ojczyzna.

Bardzo budujące były nieformalne rozmowy z nauczycielami, którzy podkreślali, że szukali takich właśnie pomocy dydaktycznych, które pozwolą zastąpić tradycyjną metodę „wtłaczania” wiedzy – nie zawsze zresztą skuteczną w przypadku uczniów z dysfunkcjami słuchu. Cieszymy się, że projekt wpisał się w tendencje we współczesnej pedagogice specjalnej i wypełnił pewną lukę w edukacji osób z zaburzeniami słuchu.

Na Słowacji odbyło się pierwsze z trzech seminariów upowszechniających projekt „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”. Do Lewoczy 15 marca 2019 r. zaprosiliśmy nauczycieli szkoły specjalnej w Kremnicy i studentów pedagogiki specjalnej w Rużomberoku.

W sumie z pracą metodą WebQuest w nauczaniu głuchych i słabosłyszących zapoznało się 30 osób. Zaprezentowaliśmy wyniki projektu, pokazaliśmy, jak działają przygotowane WebQuesty i z jakim spotkały się przyjęciem.

Seminarium w Lewoczy w całej rozciągłości potwierdziło słuszność przyjętego przez nas założenia, że w takich spotkaniach, oprócz pracowników Fundacji Viribus Unitis, powinni brać udział także nauczyciele, którzy testowali WebQuesty w swoich szkołach. Zostali oni dosłownie zasypani pytaniami, czy ta metoda faktycznie pomaga, jak wyglądała komunikacja w grupie i jak radzili sobie w przypadku uczniów ze skojarzonymi niepełnosprawnościami.

Nauczyciele ze Spojenej školy internátnej w Kremnicy byli zachwyceni materiałami i już zadeklarowali, że będą korzystać z WebQuestów w pracy z niesłysząca młodzieżą.

29 i 30 listopada 2018 r. w Zespole Szkół dla Niesłyszących i Słabosłyszących w Tarnowie odbyła się IV Konferencja pedagogów, logopedów, psychologów, nauczycieli i rodziców. Jej tematem były dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej w procesie edukacyjnym.

Konferencja rozpoczęła kolejny etap projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”, czyli upowszechnianie. Był to początek z mocnym przytupem: do Tarnowa przyjechało aż 50 surdopedagogów z całej Polski. Obecni byli także partnerzy projektu z Czech i Słowacji oraz rodzice głuchych dzieci.

Przy tak zacnym audytorium zaprezentowaliśmy pracę metodą WebQuest i opowiedzieliśmy, na czym polegało dostosowanie jej do specyfiki edukacji osób głuchych i słabosłyszących. Z bardzo dużym zainteresowaniem słuchano o rezultatach pracy tą metodą. Nauczyciele, którzy brali udział w testowaniu WebQuestów, dzielili się swoimi doświadczeniami, pokazali też wybrane efekty prac uczniów. Dr Tomasz Zacłona z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu z właściwą sobie swadą i lekkością doprawił wszystko danymi statystycznymi z raportu, który powstał na bazie zgromadzonych w czasie testów ankiet i obszernego materiału empirycznego. Dyrektor tarnowskiej placówki, pani Beata Domańska podkreśliła w swoim wystąpieniu, że stosowanie metody WebQuest to kolejny krok w kierunku rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych. A takie właśnie nowatorskie metody dydaktyczne pomagają wspierać wszechstronny rozwój młodzieży z zaburzeniami słuchu.

29 i 30 listopada w Tarnowie odbyło się kolejne spotkanie w ramach projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”. Był to czas, by podzielić się wnioskami po przetestowaniu wszystkich 60 WebQuestów.

Wiemy już, że wszystkie WebQuesty spotkały się z pozytywnym odbiorem wśród uczniów i nauczycieli. Partnerzy przywieźli ze sobą efekty prac uczniów: plakaty wykonane w ramach WebQuesta Moja Mała Ojczyzna czy pięknie wykonany atlas układu pokarmowego, który zrobili uczniowie z Tarnowa.

Na spotkaniu przeanalizowaliśmy też ankiety i arkusze obserwacji. Wynika z nich, że – mimo znacznego uproszczenia WebQuestów na etapie ich pisania – często materiał był zbyt trudny, a młodzież nie zawsze zdążała zrealizować zadania w założonym czasie. Byliśmy przygotowani na taką informację zwrotną. Zresztą już na etapie prac nad tematyką i metodologią założyliśmy, że – by posłużyć się analogią – dajemy mercedesa, wiedząc, że najczęściej będzie jeździł na jedynce lub dwójce. Najlepszym uczniom trzeba dać jednak możliwość wrzucenia piątego biegu. Bardzo ciekawym doświadczeniem

Najbliższe miesiące przeznaczymy na naniesienie sugerowanych poprawek i przygotowanie wersji ostatecznych.

Po niespełna roku, 9 i 10 maja 2018 r. ponownie spotkaliśmy się na Słowacji, tym razem by podzielić się doświadczeniami z testowania WebQuestów na zajęciach dla głuchej i niedosłyszącej młodzieży w ramach projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”. Przez cały czas towarzyszyły nam oszałamiające, majowe zapachy.

Z niecierpliwością czekaliśmy na to spotkanie, bo miało okazać się, czy opracowane WebQuesty spełniają swoje zadanie. Jak pracuje się na nich nauczycielom? Czy podobają się uczniom i czy ich angażują? Okazało się, że przeprowadzenie WebQuesta przez proces dydaktyczny zajmowało czasem więcej niż jedną, a czasem nawet 4 jednostki lekcyjne. Każdy WebQuest podzielony jest na etapy: wprowadzenie, przedstawianie zadania, podział na grupy i dostosowanie zadania do możliwości intelektualnych i percepcyjnych uczniów. Było to dużym wyzwaniem, bo głusi to bardzo niejednorodna grupa, w której są osoby z różnymi ubytkami słuchu i skojarzonymi niepełnosprawnościami. Testujący nauczyciele i pedagodzy mieli swobodę w doborze zakresu WebQuesta. Innymi słowy, dostali pełny zakres i mogli dostosować go do poziomu grupy. Jak podkreślali wszyscy partnerzy projektu, dużą uwagę trzeba przywiązywać do trików związanych z komunikacją (komunikacja totalna) i dostosowania słownictwa do percepcji osób głuchych. Dodatkowym wyzwaniem jest fakt, że dla głuchych z Polski, Czech i Słowacji język narodowy (odpowiednio: polski, czeski i słowacki) jest de facto językiem obcym.

Wnioski po przetestowaniu pierwszej partii WebQuestów są bardzo obiecujące!

 20 i 21 listopada 2017 r. odbyło się kolejne, już piąte spotkanie w ramach projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”. Tym razem w gościnnych progach tarnowskiego Zespołu Szkół Specjalnych dla Niesłyszących i Słabosłyszących.

Projekt wchodzi w nową fazę: wkrótce rozpoczniemy testowanie w szkołach scenariuszy 60 WebQuestów, nad którym pracowaliśmy przez półtora roku. Głównym celem spotkania, oprócz podsumowania I etapu (stworzenia konspektów WebQuestów) było zaplanowanie i uzgodnienie szczegółów dotyczących testów. Omówiliśmy też narzędzia badawcze, które zostaną zastosowane do późniejszej analizy i oceny opracowanych w międzynarodowym zespole WebQuestów. Każdy z nauczycieli i uczniów dostanie do wypełnienia ankietę z zamkniętymi pytaniami, która będzie najbardziej miarodajna przy porównaniu efektów w każdym z krajów. Dodatkowo nauczyciele będą mogli wypełnić arkusz obserwacji, w którym ocenią, jak pracowało się im z danym WebQuestem i jak radził sobie uczeń.

Nieformalne, wieczorne spotkanie zdominowane zostało przez rozmowy o spodziewanych wynikach testów. Wszyscy bardzo na nie czekamy!

Praca wre! 7 i 8 października 2017 r. po raz pierwszy od rozpoczęcia projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów” spotkaliśmy się w czeskim mieście Valašské Meziříčí. Podczas dwóch dni zaangażowali w projekt specjaliści dzielili się doświadczeniami z pisania WebQuestów.

Już niemal rok pracujemy nad konspektami 60 scenariuszy lekcji WebQuest, które dostosowane będą do nauczania osób głuchych w trzech krajach. Każda z wersji doszlifowana jest w warstwie językowej i pod kątem zawartości. Świetnie sprawdziło się rozdzielenie między partnerów tematów WebQuestów do przygotowania. Dzięki podzieleniu się pracą na samym początku, każdy z krajów mógł wnieść do WebQuestów swoje idee, poczuł się doceniony i mocno zaangażował w projekt.

Mimo usilnych starań i praktyki do późnych godzin wieczornych, nie udało się nam (partnerowi z Polski) opanować poprawnej wymowy nazwy miasta, w którym gościliśmy. Valašské Meziříčí bije na głowę nasz Szczebrzeszyn. Nie poddajemy się jednak i za siedem miesięcy kolejna próba opanowania wymowy tego czeskiego łamańca językowego we wschodnich Morawach.

15 czerwca 2017 r. odbyło się trzecie spotkanie w ramach międzynarodowego projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”. W zabytkowej Lewoczy na Słowacji na warsztat wzięliśmy wersje językowe i narodowe WebQuestów. Długi, czerwcowy dzień sprzyjał owocnej pracy.

Każdy konspekt scenariuszy lekcji WebQuest musi zostać przetłumaczony na języki krajów biorących udział w projekcie. Równie istotne jest dostosowanie całego zaplecza webquestoqego, czyli np. wykazu źródeł, z których powinien skorzystać uczeń. Specjaliści z każdego kraju muszą zatem znaleźć odpowiednie podręczniki czy linki do stron www i zamieścić je w wersji narodowej WebQuesta. Najprościej jest oczywiście przy adaptowaniu WebQuestów z przedmiotów ścisłych, ale już przy temacie poświęconym np. parkom narodowym została sama koncepcja, a wszystkie treści i źródła trzeba całkowicie dostosować.

Przez 3 dni, od 5 do 7 grudnia 2016 r. w ramach projektu „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów” gościliśmy w spokojnym i dość mroźnym o tej porze roku Budapeszcie.

W pierwszej części spotkanie koncentrowało się wokół omówienia problemów węgierskiego partnera i wyboru najlepszej ścieżki wyjścia z tej sytuacji. Wspólnie zadecydowaliśmy, że Węgry zastąpi szkoła z Czech, a dokładnie Mateřská škola, základní škola a střední škola pro sluchově postižené z miejscowości Valašské Meziříčí, której przedstawiciele także przyjechali na spotkanie w stolicy Węgier. Z głowami pełnymi pomysłów i energii, przystąpiliśmy do omawiania metodologii pracy WebQuest i porównania programów nauczania w każdym z trzech krajów. Okazało się, że różnice są dość duże, dlatego zdecydowaliśmy się tak dobierać tematy WebQuestów, by nie było wśród nich tematów swoistych dla danego kraju, jak np. Stosunki czesko-tureckie za panowania Habsburgów czy Rola Polski w II wojnie światowej… Tematy WebQuestów mają być uniwersalne, tak, by wpisywały się w podstawę programową nauczania w każdym kraju i by były interesujące dla uczniów z ubytkami słuchy w Polsce, Czechach i na Słowacji.

Wyzwanie to spore, ale też korzyści, jakie przyniesie projekt „ugłuchowienia” metody WebQuest, będą niczym kamienie milowe w edukacji głuchych i niedosłyszących. 6 grudnia nie mogło zabraknąć wizyty Św. Mikołaja. Choć mówił po węgiersku, bez tłumaczenia wszyscy zrozumieli, że jeśli nie przyłożymy się do pracy, za rok zamiast podarunków, będą czekać na nas rózgi. Widać, jest to ponadnarodowy atrybut. I takie właśnie będą tematy WebQuestów.

W połowie listopada (14 i 15) 2016 r. odbyło się w Krakowie dwudniowe spotkanie otwierające projekt „Innowacyjne metody nauczania oparte na metodzie rozwiązywania problemów”. Miało dwa główne cele. Pierwszy to wprowadzenie w ideę projektu, omówienie głównych działań, budżetu oraz obowiązków lidera i partnerów. Drugim, bardzo istotnym dla sprawnej realizacji projektu, była możliwość poznania się całego międzynarodowego zespołu i nawiązania osobistych relacji.

Liderem projektu jest Fundacja Rozwoju Regionalnego Viribus Unitis z Nowego Sącza, partnerami zaś szkoły: Zespół Szkół Specjalnych dla Niesłyszących i Słabosłyszących w Tarnowie (Polska), Spojená škola Jána Vojtaššáka internátna z Lewoczy (Słowacja) i Dr. Török Béla Óvoda, Általános Iskola, Szakiskola, Készségfejlesztő Iskola, Egységes Gyógypedagógiai Módszertani Intézmény és Kollégium z Budapesztu (Węgry).

W ciągu najbliższych niespełna trzech lat będziemy wspólnie wypracowywać i upowszechniać 60 scenariuszy lekcji z wykorzystaniem metody WebQuest w dydaktyce niesłyszących.

Na spotkaniu, oprócz merytoryki, nie zabrakło integracji i zabawy, m.in. przeciągania liny. Dużą popularnością cieszyły się też… pomarańczowe kubki, w których serwowano nam herbatę. Padł nieformalny wniosek, by stały się one stałym elementem kolejnych spotkań. Niestety panie ze szkolnej stołówki zdecydowanie odmówiły wypożyczenia kilkudziesięciu pomarańczowych kubków na kolejne spotkanie w Budapeszcie, które już za trzy tygodnie.